Ngư phủ người Việt vịnh Mexico giờ ra sao?

Đã hơn một năm trôi qua kể từ sau vụ nổ giàn khoan dầu khí của BP ngoài khơi vịnh Mexico gây tràn dầu trong vùng vịnh và ảnh hưởng đến cuộc sống của hàng vạn người ở 3 tiểu bang Louisiana, Alabama và Mississippi.

Đến nay, chắc nhiều người cũng đang boăn khoăn không hiểu cuộc sống của người dân vùng này giờ ra sao, nhất là những ngư phủ người Việt mình? Để giải đáp thắc mắc này, Việt Hà phỏng vấn luật sư Diệp Thế Lân, người đang tham gia công tác thiện nguyện giúp người dân ở khu vực này khắc phục hậu quả của vụ tràn dầu.

Những chiếc tàu của ngư phủ VN nằm ụ tại bến khi xảy ra sự cố tràn dầu hôm 20/4/2010. Photo by Việt Hà

Mất việc

Việt Hà: Xin chào luật sư Diệp Thế Lân

Diệp Thế Lân: Xin chào chị Việt Hà và xin chào quý vị đang theo dõi chương trình.

Việt Hà: Câu hỏi đầu tiên Việt Hà muốn hỏi luật sư là tình hình của người dân vùng đó dạo này thế nào, nhất là những ngư phủ người Việt mình ở cả 3 tiểu bang?

Diệp Thế Lân: Trong vùng vịnh Mexico theo tôi hiểu thì 1/3 thuyền các thuyền là của Việt Nam nhưng 80% doanh số trong cộng đồng Việt Nam thì có ảnh hưởng hoặc liên quan đến nghề biển, nghĩa là dù họ không phải là ngư phủ nhưng họ là những người làm cho các hãng như lột vỏ tôm, cào sò.

Sau vụ tràn dầu BP thì hầu như tất cả các việc của ngư phủ không còn tiếp diễn được nữa, dù nước đã được mở ra và họ có thể mang thuyền ra nhưng hiện nay không có tôm để bắt. Trước đây nhiều người Việt mình ra bắt tôm rồi mang vào lại hôm sau bán tôm tươi nhưng mỗi đêm phải chi khoảng 500 đô la để đủ tiền xăng ra ngoài để bắt tôm nhưng giờ tôm không còn để bắt nên nhiều người bỏ việc nhưng cũng không có việc gì khác để làm.

Việt Hà: Việt Hà cũng có biết là có một ngân quỹ là 20 tỷ đô la do BP để ra để khắc phục hậu quả của vụ tràn dầu, giúp người dân, nhưng hiện những người Việt mình, những người là nạn nhân của vụ tràn dầu này tiếp cận được khoản tiền này thế nào và những người trong chương trình thiện nguyện có thể giúp gì cho họ?

Diệp Thế Lân: Việc tôi làm là giúp cho người Việt Nam hoặc là bất cứ ai bị ảnh hưởng bởi cái vụ tràn dầu xin tiền bồi thường từ cơ quan GCCF. Quỹ 20 tỷ này được điều hành bởi ông luật sư Kenneth Feinberg, nói chung thì mình có thể chứng minh với ban này là mình bị thiệt hại bao nhiêu và khi chứng minh được thì trên nguyên tắc mình đựơc số tiền mà mình chứng minh là mình bị thiệt hại, ngoài ra nếu mình là cá nhân thì ông Feinberg sẽ cho mình 5000 đô la nếu mình đồng ý hủy bỏ quyền lợi tức là hứa hẹn không kiện BP và những công ty có liên quan đến vụ tràn dầu, và nếu mình là cơ sở kinh doanh thì mình có thể được 25,000 đô la.

Nhưng khi mình ký bỏ quyền lợi đó thì có nghĩa nếu trong tương lai người ta hiểu là vụ tràn dầu và hóa chất người ta đổ vào để dẹp dầu hủy hoại môi sinh và không còn tôm nữa đó, thì đáng lẽ tiền bồi thường mình sẽ lên rất cao nhưng nếu đã lỡ ký vào đó rồi thì coi như hết trò chơi, mình lấy tiền đó và đi chỗ khác chơi.

Vì ông Feingberg cho mọi người chọn lựa, có nghĩa là quý vị có thể đi kiện tụng nhưng con đường đó kéo dài bao lâu không ai biết được. Nếu nhìn vào vụ đổ dầu ở Alaska vào năm 1989 thì vụ kiện đó kéo dài 20 năm lận thì có người họ không thể chờ được, dù biết lấy con số ít hơn con số của mình có thể được nhưng họ đành chịu thôi.

Thiếu thông tin

Việt Hà: Bây giờ cái khó khăn lớn nhất mà người Việt mình đang gặp phải là gì, ví dụ như trong việc yêu cầu nhận tiền bồi thường, hoặc các khó khăn khác liên quan đến các văn phòng luật sư khuyên họ đi kiện?

Diệp Thế Lân: Theo tôi nghĩ thì khó khăn lớn nhất của người Việt mình dưới đó là thông tin, tại vì khác với cộng đồng Việt Nam ở Washington hay Caliornia hay Houston thì cộng đồng Việt Nam mình ở dưới đó sống rất rải rác, không có thông tin, không có đài truyền hình, không có báo chí, radio, tin tức là truyền miệng không thôi. Nên khi tôi có thông tin gì muốn chia sẻ, thông báo, tôi phải đi tìm từng người một, thông báo tin và chuyển lời.

Thỉnh thoảng tôi làm các bản tin ngắn gọi là bản tin Hải Đăng để ở những chỗ chợ, tiệm ăn, ai lấy được thì lấy, trong đó tôi tóm tắt các tin tức họ cần biết để nếu họ cần giúp. Nhưng ngoài ra có người không biết tin tức thì họ bị lừa hoặc có những quyết định không sáng suốt không có lợi cho bản thân họ. Công việc của tôi là giúp họ miễn phí để lấy được những gì của họ và lấy được con số xứng đáng với những mất mát của họ.

Việt Hà: Nếu như vậy thì tất cả những ngư phủ người Việt mình, những người Việt mình là nạn nhân của vụ tràn dầu có thể liên hệ với luật sư Diệp Thế Lân, qua trung tâm mà theo thông tin luật sư cung cấp cho Việt Hà là Trung Tâm Công Lý Mississippi, số điện thoại là 228 435 7284. Xin cảm ơn luật sư Diệp Thế Lân và xin cảm ơn quý vị.

Diệp Thế Lân: Xin chào quý vị.

Theo Việt Hà, phóng viên RFA